Uygur Özerk Bölgesi, Çin’in kuzeybatı kesimindeki sınır bölgelerinde ve aynı zamanda da Asya-Avrupa kıtasının kalbinde yer alıyor. Yüz ölçümü 1.664.900 kilometrekare olan Uygur Özerk Bölgesi, Çin topraklarının 6’da birini teşkil etmektedir. Uygur Özerk Bölgesi, kuzeydeki Altay Dağları, ortadaki Tanrı Dağları ve Karakurum dağları arasında kalan Tarım Havzası ve Cungar Havzasından oluşmaktadır.
Uygur Özerk Bölgesini ortadan ikiye ayıran 2.500 kilometre uzunluğunda 250 ile 300 kilometre genişliğinde olan Tanrı Dağlarının güneyinde Tarım Havzası, kuzeyinde ise Cungar Havzası yer almaktadır. Tanrı Dağları ile Karakurum Dağları arasında yer alan Tarım Havzasının yüzölçümü 523 bin 400 kilometrekare olup, Çin sınırları içerisinde bulunan birinci büyük havzadır. Uygurların en çok yaşadığı Kaşgar, Hotan, Aksu ve Korla gibi büyükşehirler, 330 bin kilometrekare yüzölçümü ile dünyanın ikinci büyük kum çölü olan Taklamakan Çölü ve 2468 kilometre uzunluğundaki Tarım Nehri, Tarım havzasında yer almaktadır. Tanrı Dağları ve Altay Dağları arasında yer alan Cungar Havzasının yüzölçümü 380 bin kilometrekare olup, Çin sınırları içerisindeki ikinci büyük havza sayılmaktadır. Deniz seviyesinden 154 metre aşağıda olan Turfan Havzasının yüzölçümü de 50 bin kilometrekareden fazladır (XUAR, Government- Topography).
Uygur Özerk Bölgesi, kuzeyden güneye sırasıyla Moğolistan, Rusya Federasyonu, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Afganistan, Pakistan ve Hindistan olmak üzere sekiz ülke ile sınırları bulunmaktadır. Bu komşu ülkelerle olan sınır uzunluğu 5600 kilometreyi bulmaktadır. Uygur Özerk Bölgesi, ayrıca Çin’in Tibet Özerk Bölgesi, Qinghai ve Gansu eyaletleri ile de komşudur (XUAR, Government- Topography).
Uygur Özerk Bölgesinde kara iklimi hakimdir. Ancak bölgenin Tanrı Dağları ile ayrılan güney ve kuzey kesimleri iklim açısından da farklı özelliklere sahiptir. Kuzey kesimlerinde kuru ve yarı kuru ılıman kara iklimi hâkim olup ortalama hava sıcaklığı 4-9 0C, güney kesimlerinde ise kuru ılıman kara iklimi hakimdir ve ortalama hava sıcaklığı 7-14 0C’dir (XUAR, Department of Ecological Environment).
Uygur Özerk Bölgesi, su, toprak, güneş ve termal enerji kaynakları gibi zengin doğal kaynaklara sahip olan bir bölgedir. Bu zengin doğal kaynaklar bölgeye özgü tarım ve hayvancılığın gelişmesi için büyük avantaj sağlıyor. Aynı zamanda bölgede gerek çeşit bakımından gerekse rezerv bakımından oldukça zengin olan madeni ve biyolojik kaynaklar bulunuyor. Bölgenin sahip olduğu zengin turizm kaynakları ise yoğun bölgesel özellikler taşıyor (XUAR, Government- Natural Resources).
Uygur Özerk Bölgesi’nde irili ufaklı 570’ten fazla akarsu bulunmaktadır. Bunların büyük bir çoğunluğu yüksek dağlardaki buzullardan oluşan göllerde son bulan veya çöllerde kaybolan kıta içi akarsulardır. Tarım Nehri, İrtiş Nehri, İli Nehri ve Kaidu Nehri Uygur Özerk Bölgesi’ndeki başlıca akarsulardır. Uygur Özerk Bölgesinde aynı zamanda birçok göl de bulunmaktadır. Bu göllerin 139’unun yüzölçümü 1 kilometrekarenin üzerindedir ve toplam yüzölçümleri de 5.500 kilometrekaredir. Yüzölçümü 100 kilometrekarenin üzerinde olan 11 göl, 500 kilometrekarenin üzerinde olan 4 göl vardır. Tanrı Dağları arasındaki vadilerde bulunan Bagraş Gölü, Uygur Özerk Bölgesindeki en büyük tatlı su gölüdür. Turpan’daki Aydingkol (Aydın) Gölü, Altay Dağları’ndaki Kanas gölü, İli Özerk ilinde bulunan yüksek dağlar üzerindeki Sayram Gölü, Urumçi’nin kuzeydoğusunda ve Tanrı Dağlarının kalbinde yer alan Boğda Gölü Uygur Özerk Bölgesinde bulunan büyüleyici güzelliklere sahip başlıca göllerdendir (XUAR, Government website: Water Resources).
Uygur Özerk Bölgesi hem çeşitleri hem de rezervleri bakımından oldukça zengin madeni kaynaklara sahiptir. Uygur Özerk Bölgesinde, Çin’de bulunan toplam 168 maden çeşidinin yüzde 82,14’ünü teşkil eden 138 çeşit maden bulunmaktadır. Çin’in ulusal maden rezervleri sıralamasında Uygur Özerk Bölgesi, berilyum, sodyum, nitrat, beyaz mika, vermikülüt ve çölerk çamuru bakımında birinci sırada, kömür, petrol ve doğal gaz dahil 27 çeşit madeni kaynak bakımından ilk beş arasında yer alıyor. Petrol ve doğalgazın potansiyel rezervinin çok büyük olduğu Uygur Özerk Bölgesinde 20, 86 milyar ton petrol rezervi ve 10,3 trilyon metreküp doğal gaz rezervi bulunduğu tahmin ediliyor. Tarım Havzası, Cungar Havzası ve Turfan Havzasında şimdiye kadar bir dizi yüksek kapasiteli petrol ve doğalgaz rezervleri bulunmaktadır (XUAR, Government website: Mineral Resources)
